Dakienak dakiEtnografia

Umeen jokoak XI: Jokoak eta urtaroak

Posted on

Eguraldiak eta urtaroak jokoak mugatzen ditue, leku zabaletan edo leku itxietan eginez jokoek egikera desbardinak daukiez. Honegaz lotuta esan behar da neguan umeak gitxi gorabehera kontrolatuta dagozala, etxean edo eskolan. Udan, ostera, ez daukie irakasleen kontrolik eta umeek askatasun eta olgetako denpora gehiago eukiten dabe.

Jokoetariko asko urteko edozein arotan egin daitekez, ha ta guzti be horreetariko batzuk aro bategaz lotura berezia daukie, naturagaz lotuta dagozanak batez be. Jakina danez, animalia, landare eta fruituekaz egiten direnak, euron bizietara moldatu beharra egoan.

Kanpoan egiten ziranak eguraldi onagaz egin behar, baina denpora zakarra egon orduan, umeek eleizpeak, atarteak, portaleak edo beste aterpe batzuk hartzen ebezen jolastoki.

Gizarte tradizionalean, gainera, jokoak aroka agertu izan dira. Bazan tronpakaz olgetako aroa, beste bat botiletako txapakaz, beste bat intxaur eta gaztainekin (udagoienean), sakakaz edo tortoloxakaz (udabarrian)… Neska zein mutiko-taldeek aroan aroko olgetetan jarduten eben.

Gaur egun jokoen arokotasuna ez da hain agirikoa, naturagaz lotutako jokoak ia-ia desagertu egin dira-ta. Halanda be, jokoen arokotasuna zelan edo halan zuzentzen dauen beste gai bat be bada tartean: publizidadearen indarra komunikabideetan. Halangoen bidez umeak jostailu jakin bategaz olgetea lortzen da, eta behin hori zahartuta gelditzen danean, baztertu eta indarrean dagoen besteren bat erabiltzera bideratzen dira.